Nad miejscem, gdzie Saona łączy się z Rodanem, wznosiło się wzgórze. Król Atépomarus, obalony przez Sésèroneusa, przybył tu wraz z druidem Mômorosem, by zgodnie z radą wyroczni założyć na nim miasto. Gdy kopali pod nie fundamenty, nadleciało stado kruków i obsiadło pobliskie drzewa. Mômoros, biegły w czytaniu znaków, kazał nazwać miasto Lougdounon: od słów lougos i dounon, oznaczających kruka i wzgórze.

Ślady rzymskiej obecności w Lyon zachowały się do dnia dzisiejszego. Najbardziej okazałe z tych „śladów” można oglądać w parku archeologicznym na wzgórzu Fourvière. Znajduje się tam antyczny teatr, odeon, pozostałości dzielnicy mieszkalnej, oraz szczątki budynku, o którego przeznaczenie naukowcy wciąż się spierają. Pierwszych odkryć archeologicznych dokonano tu już pod koniec XVI w., ale znaczących postępów dokonano w pierwszej połowie XX w. W latach 70-tych w związku z rozbudową miasta (między innymi budową metra) powstały plany badań i ochrony antycznego dziedzictwa; wtedy też przy parku archeologicznym powstało Muzeum Cywilizacji Galo-Rzymskiej.

Tylna część sceny teatru, w tle Muzeum Cywilizacji Galo-Rzymskiej, w większości ukryte we wzgórzu

Dziś możemy tu oglądać, okazałe co prawda, ale jednak tylko resztki dawnej świetności. W średniowieczu antyczne miasto na wzgórzu Fourvière stało się kamieniołomem, dostarczając budulca na nowe domy. Zniszczeń dokonanych przez ludzi dopełniła natura i procesy erozyjne – wkrótce to, co zostało z Lugdunum, przykryła gruba warstwa ziemi. Ok. XII w. na wzgórzu powstały winnice, a o rzymskim mieście zapomniano na prawie pół tysiąclecia. W XVI w. mieszkaniec Lyonu, Pierre Sala, wykupił wśród winnic działkę na budowę domu, i w czasie budowy natknął się na pozostałości rzymskich budowli. Od tamtej pory dokonywano tu mniej lub bardziej przypadkowych odkryć.

Być może dziś nie oglądalibyśmy tego miejsca, gdyby nie trwające przez kilka wieków poszukiwania amfiteatru Trzech Galów, miejsca męczeńskiej śmierci chrześcijan w 177 r. O amfiteatrze i mających tu miejsce prześladowaniach wiedziano z listu wysłanego przez lyońskich chrześcijan do współwyznawców w Azji. Teren dzisiejszego parku odsłonięto całkowicie w 1933 r., by ostatecznie określić, czy tutejsze ruiny, zbadane tylko częściowo, to poszukiwany amfiteatr. Okazało się, że były to zupełnie inne budowle, a sam amfiteatr Trzech Galów odnaleziono później na zboczach wzgórza Croix-Rousse.

Każdego lata na terenie parku archeologicznego odbywa się festiwal: Noce w Fourvière (Les Nuits de Fourvière). W ciągu dwóch miesięcy prezentowany jest tu bardzo zróżnicowany tematycznie program, który rocznie przyciąga ponad 130 tys. publiczność.

Na terenie Site archéologique gallo-romain znajdują się:

Odeon:

Odeon wybudowano ok. II w., jako uzupełnienie dla teatru, który był w tym czasie powiększany. Aby zrobić dla niego miejsce, trzeba było wyburzyć kilka domów i sklepów oraz przesunąć ulicę. Odkryty w XVI w. obiekt początkowo brano za pozostałości po amfiteatrze Trzech Galów. W odeonie odbywały się koncerty i wystąpienia publiczne. Mógł on pomieścić 3-tysięczną widownię, która zasiadała na dwóch poziomach; po wyższym z nich nie ma już śladu. Dziś z kamiennych ław rozciąga się piękny widok na Lyon, a przy dobrej pogodzie widać stąd nawet Alpy; oryginalnie jednak za sceną znajdowała się wysoka ściana, całkowicie blokująca widok. Dla poprawienia akustyki odeon był prawdopodobnie częściowo przykryty dachem wspartym na drewnianych ramach. Orchestra jest pokryta starannie odrestaurowaną mozaiką, a jej geometryczne wzory wykonano z 11 różnych materiałów, przywiezionych m.in. z Włoch, Grecji, Turcji, Egiptu i Tunezji. Różnokolorowe porfiry, marmury i granity tworzą tu jedną z najpiękniejszych mozaik w całej rzymskiej Galii.

Odeon

Posadzka orchestry w odeonie

Schemat budowy odeonu - do dziś zachowała się tylko dolna część

Teatr odkryto przypadkowo pod koniec XIX w., poszukując pozostałości po amfiteatrze Trzech Galów. W czasie prac prowadzonych od 1933 r. archeolodzy całkowicie odsłonili budowlę. Jest to jeden z największych i najstarszy galo-rzymski teatr we Francji – wybudowano go w 15 r. p.n.e. Wystawiano w nim tragedie i komedie. Początkowo teatr miał jedynie 89 m. średnicy, ale w II w. został rozbudowany, prawdopodobnie na polecenie cesarza Hadriana. Jego średnica wzrosła do 108,5 m., a pojemność zwiększyła się ponad dwukrotnie – z 5 do prawie 11 tys. miejsc. Podobnie jak w odeonie, z trybun nie dało się podziwiać krajobrazu – za sceną stała 30-metrowa ściana. Cała budowla była zbyt duża, by ją zadaszyć bez stawiania dodatkowych podpór; przed palącym śródziemnomorskim słońcem publiczność chronił płócienny dach, zawieszony na drewnianych słupach. Teatr był też wyposażony w mechanizm sterujący unoszeniem kurtyny.

Teatr antyczny

„Świątynia Kybele”:

Opis miejsca wzięłam w cudzysłów, bo dziś naukowcy zgadzają się co do tego, że budynek, którego pozostałości znajdują się na zachód od teatru, świątynią Kybele nie był. W 1708 r. odnaleziono tu ołtarz z połowy II w., związany z kultem Kybele (jest bardzo dobrze zachowany i można go oglądać w Muzeum Cywilizacji Galo-Rzymskiej). W związku z tym znaleziskiem budynek aż do końca lat 80-tych XX w. uważano za jej świątynię. Nowsze badania wskazały jednak, że rzekoma świątynia pochodzi z początku naszej ery, co obaliło tę hipotezę. Czym w takim razie było to miejsce? Budynkiem administracyjnym? Miejscem spotkań kapłanów? Siedzibą wspólnoty kupców? Zagadka wciąż czeka na rozwiązanie.

Tajemnicze ruiny za teatrem

Przydatne informacje:

Park archelogiczny na wzgórzu Fourvière
Rue de l’Antiquaille, Lyon

Wstęp wolny, park otwarty w godzinach od 7:00 do 19:00.

Na wzgórze możecie wejść piechotą (od brzegu Saony to spacer na 15 minut, ale miejcie na uwadze, że czeka was spore podejście), lub wjechać kolejką ze stacji Vieux Lyon. Oczywiście jeśli jesteście zmotoryzowani, możecie tu podjechać samochodem, ale generalnie nie polecam tego środka transportu w Lyon – łatwiej chyba wygrać w lotto, niż znaleźć tu miejsce parkingowe.

Informacje na temat festiwalu Les Nuits de Fourvière można znaleźć na stronie: www.nuitsdefourviere.com

Kolumny na scenie teatru

Odeon

This post has no translation yet. Let me know in the comments if it's needed!