Jeśli mieszkacie w Lyonie, albo przyjechaliście tu na dłużej, polecam jednodniową wycieczkę do położonego zaledwie 40 km na południe Vienne. Znajdziecie tu kilka perełek z czasów rzymskich i średniowiecza. A jeśli lubicie dobrą muzykę, a wasz pobyt przypada na pierwsze dwa tygodnie lipca, wizyta staje się obowiązkowa – w tym czasie odbywa się tu coroczny festiwal Jazz à Vienne (i nie sugerujcie się nazwą – usłyszycie tu różne style muzyczne)!


Vienne to stare rzymskie miasto, jedno z największych w rzymskiej Galii – w okresie rozkwitu mieszkało tu 30 tys. ludzi. Z początku naszej ery zachował się tu oparty o wzgórze Pipet – jeden z największych w Cesarstwie – teatr, a tuż obok mniejszy odeon. Znajdziecie tu też świątynię Augusta i Liwii, mnóstwo rzymskich pozostałości umieszczono też w lapidarium w Église St-Pierre (kościół św. Piotra). Po drugiej stronie rzeki udostępniono do zwiedzania ponad 3 ha dawnej rzymskiej dzielnicy mieszkalno-handlowej – Saint-Romain-en-Gal. Po upadku Cesarstwa miasto się wyludniło, a budynki stopniowo obracały się w ruinę. W średniowieczu miasto znów stało się obiektem zainteresowania – tym razem arcybiskupów, którzy zlecali tu budowę kolejnych kościołów. Z tego okresu można dziś oglądać Cathédrale St-Maurice (katedra św. Maurycego) z pięknymi, gotyckimi portalami czy Église et Cloître St-André-le-Bas (kościół i klasztor św. Andrzeja), część potężnego opactwa z VI w.

Zwiedzanie najlepiej zacząć od Biura Informacji Turystycznej (http://en.vienne-tourisme.com/english.html – wersja anglojęzyczna), gdzie zaopatrzycie się w mapę, a pracownicy polecą wam najciekawsze miejsca i podadzą ważne informacje praktyczne. Trzeba przyznać, że jak na tak małe miasto, udogodnienia dla turystów są tu świetnie pomyślane. Mapka zawiera propozycję spaceru po najciekawszych zabytkach, a przez miasto poprowadzą was umieszczone w bruku pieczęcie z drzewem (widoczne w lewym górnym rogu mapy):

Vienne historical map | Office de Tourisme de Vienne et du Pays Viennois

Bezpośrednio przy najciekawszych miejscach znajdziecie ich opisy na słupach bądź tablicach – w języku francuskim, angielskim i niemieckim. Wejście do części zabytków jest oczywiście płatne (na przykład do teatru, do kościoła św. Piotra, czy klasztoru św. Andrzeja) – jeśli zamierzacie odwiedzić przynajmniej dwie z płatnych atrakcji, zdecydowanie opłaci się wam zakup Billet inter-musees za 6 EUR. Bilet jest ważny przez 48 godzin, więc jeśli przyjechaliście do Vienne na dłużej, możecie rozłożyć zwiedzanie na dwa dni.

Na tablicach informacyjnych, oprócz tekstów, znajdziecie również schematy, rysunki i zdjęcia - powyżej model teatru antycznego (dziś już niestety tak nie wygląda)

Co ważne, na trasie zwiedzania w powyższej mapce nie ma trzech miejsc – Muzeum Sukiennictwa, Piramidy rzymskiego cyrku oraz Muzeum archeologicznego Saint-Romain-en-Gal. Nie wiem czy warto zawitać do dwóch pierwszych, bo niestety tam nie dotarłam, ale zespół ruin rzymskich zdecydowanie włączyłabym w trasę zwiedzania, zwłaszcza że żeby to zrobić, wystarczy po zwiedzeniu kościoła św. Andrzeja przejść mostem na drugą stronę rzeki.

Na przełomie czerwca i lipca odbywa się tu festiwal Jazz à Vienne (http://www.jazzavienne.com/), a w całym mieście wyrastają sceny, przed którymi co wieczór zbierają się tłumy ludzi, by posłuchać muzyki na żywo. Choć w nazwie festiwalu figuruje nazwa dość konkretnego gatunku muzycznego, nie tylko miłośnicy jazzu będą zadowoleni – w tegorocznym programie widziałam również artystów często nie mających z nim wiele wspólnego. Największe gwiazdy występują w teatrze antycznym, a koncerty są płatne, ale mniej więcej od 19 do 22 na różnych scenach w mieście – największa znajduje się w Jardin de Cybéle – można bawić się przy muzyce za darmo. Ja miałam tam przyjemność wysłuchać zespołu Ezza, który swoim afrykańskim rockiem szybko porwał publiczność do zabawy. Atmosfera w trakcie festiwalu jest cudowna, a dość niezatłoczone w ciągu dnia miasto wieczorami zapełnia się ludźmi, muzyką i zabawą. Warto tego doświadczyć!



Zgromadzona w Jardin de Cybéle publiczność słucha koncertu zespołu Ezza (jak widać dla mnie zabrakło miejsca przed samą sceną, co w żaden sposób nie przeszkadzało w dobrej zabawie)



Na jednej z mniejszych scen można było wysłuchać standardów jazzowych w wykonaniu mlodych - ale zdolnych - muzyków

Dojazd do Vienne

Dojazd z Lyonu jest banalny: możecie przyjechać tu samochodem bezpłatną autostradą A7 (ok. 30-40 min), albo pociągiem regionalnym (7,20 EUR w jedną stronę, 18 minut z Part-Dieu, pociągi kursują często ­– wyszukiwanie połączeń na stronie http://www.voyages-sncf.com/).

Wybrane zabytki


Teatr antyczny, zbudowany w I w. n.e., zaliczał się do największych w Cesarstwie Rzymskim – mieścił 11 tys. widzów. Ludzie ze wszystkich warstw społecznych gromadzili się tutaj, by za darmo oglądać komedie i tragedie, pantomimy, gdzie zamaskowanym tancerzom towarzyszyły chór i orkiestra, oraz mimów parodiujących codzienne życie. I choć przychodzić mogli wszyscy, to pierwsze cztery rzędy w teatrze oddzielone były od reszty przez kamienny balteus (balustradę) i zasiadały w nich VIP-y – najznamienitsi obywatele miasta. W IV w. przedstawienia zostały potępione przez kościół i zakazane, a sam teatr stał się kamieniołomem. Ogromne bloki skalne stały się materiałem dla zupełnie nowych budynków lub były przerabiane na wapno. Pozostałości teatru stopniowo przykrywała ziemia. Dopiero w XVIII w. archeolog Pierre Schneyder odkrył istnienie tutaj rzymskiego obiektu, choć sądził, że ma do czynienia z amfiteatrem. W 1922 r., Jules Formigé rozpoczął tu prace mające całkowicie odsłonić teatr – w niektórych miejscach trzeba było usunąć nawet 6-metrową warstwę ziemi! Dokonał on też częściowej rekonstrukcji zniszczonego obiektu, choć dziś część archeologów kwestionuje jej podobieństwo do oryginału. Prace trwały aż do 1947 r. Od 1981 r. odbywa się tu festiwal Jazz à Vienne, przyciągający co roku do 90 tys. osób rocznie (nie licząc publiki darmowych koncertów w innych częściach miasta).
Wstęp: 2 EUR/2,80 EUR, bezpłatne w każdą pierwszą niedzielę miesiąca.

Godziny otwarcia:
– od 1 kwietnia do 31 sierpnia: codziennie (z wyjątkiem 1 maja) w godzinach 9:30-13:00 i 14:00-18:00 (UWAGA: w czasie festiwalu Jazz à Vienne teatr może być otwarty krócej);
– od 1 września do 31 października: od wtorku do niedzieli w tych samych godzinach;
– od 2 listopada do 31 marca: od wtorku do piątku w godzinach 9:30-12:30 i 14:00-17:00 oraz w soboty i niedziele w godzinach 13:30-17:30 (nieczynne 1 i 11 listopada oraz 24,25,31 grudnia i 1 stycznia).

Saint-Romain-en-Gal: ten niezwykły zespół wykopalisk był zaskoczeniem nawet dla jego odkrywców. Prace rozpoczęto tu w poszukiwaniu pojedynczych, wiejskich posiadłości, a odnaleziono całe miasto! I, wnosząc po małych pałacach, które się tu znajdowały, było to miasto bogate. Rezydencje były tu otoczone ogrodami pełnymi fontann, a przy kamiennych drogach (dość dziwacznie pofalowanych) stały sklepy i warsztaty. Znajdowały się tu naturalnie termy i łaźnie, a także winnica. Odnaleziono ślady stosowanego przez Rzymian systemu drenażu i ogrzewania podłogowego. W muzeum najbardziej godne uwagi są przepiękne mozaiki – nasze dzisiejsze płytki podłogowe się do nich nie umywają. Miejsce to można zwiedzać z audioguidem, dostępnym w językach francuskim, angielskim, włoskim, niemieckim i hiszpańskim. Można też po prostu polegać na rozsianych po całym obiekcie tablicach w języku francuskim i angielskim.

Wstęp: 3 EUR/6 EUR, bezpłatne w każdą pierwszą niedzielę miesiąca.

Godziny otwarcia: wtorek – niedziela, 10:00-18:00 (nieczynne 1 stycznia, 1 maja, 1 listopada i 25 grudnia).

System ogrzewania podłogowego w rzymskim domu

A tu rzymski kibelek

Jedna z wielu mozaik prezentowanych w muzeum

Świątynia Augusta i Liwii: wybudowana między 20 a 10 r. p.n.e. ku czci Augusta i jego żony Liwii. Zmiany w architekturze budynku, w dekoracjach i stosowanym budulcu wskazują, że budowla powstawała w dwóch etapach – drugi przypadł ok. 40 r. n.e. Z czasów augustowskich zachowała się jedynie tylna ściana. Swoje przetrwanie do dnia dzisiejszego budynek zawdzięcza przekształceniu w świątynię chrześcijańską u schyłku ery starożytnej. Od XVIII w. mieściły się tu między innymi sąd, muzeum i biblioteka. Dopiero pod koniec XIX w. przywrócono temu miejscu wygląd starożytnej świątyni i dziś jest to, obok Maison Carree w Nimes, jeden z dwóch tak dobrze zachowanych budynków tego typu na ziemiach starożytnej Galii. Świątynię można oglądać tylko z zewnątrz.

Kościół i klasztor św. Andrzeja to dziś jedyne co pozostało z założonego jeszcze w czasach starożytnych potężnego opactwa. Z jego pokaźnych przychodów sfinansowano w XI-XIII w. budowę klasztoru i przebudowę kościoła – dziś tylko część północnej ściany pochodzi sprzed tego okresu. W średniowieczu do opactwa przylegała żydowska dzielnica, dopóki jej mieszkańcy nie zostali wygnani w 1452 r. przez późniejszego Ludwika XI. Od XVI w. opactwo borykało się z różnymi problemami, aż w końcu, po zakazie przyjmowania nowych zakonników w XVIII w., opustoszało. Kościół przekazano parafii. Zarówno kościół jak i klasztor to dziś perły architektury romańskiej – można tu oglądać pięknie rzeźbione kolumny, arkady i inne elementy dekoracyjne. Szczegółową ulotkę w języku angielskim z historią opactwa i interesującymi miejscami w kościele i klasztorze można dostać w kasie.

Wstęp: 2 EUR/2,80 EUR, bezpłatne w każdą pierwszą niedzielę miesiąca.

Godziny otwarcia:
– od 1 kwietnia do 31 października: od wtorku do niedzieli (z wyjątkiem 1 maja) w godzinach 9:30-13:00 i 14:00-18:00;
– od 2 listopada do 31 marca: od wtorku do piątku w godzinach 9:30-12:30 i 14:00-17:00 oraz w soboty i niedziele w godzinach 13:30-17:30 (nieczynne 1 i 11 listopada oraz 24,25,31 grudnia i 1 stycznia).

Piękne kolumienki w klasztorze św. Andrzeja

Przepiękne dekoracje portalu w katedrze św. Maurycego

One of the information panels presenting model of the ancient theatre (unfortunately it doesn’t look like that anymore)

Public gathered in the Garden of Cybéle listens to great band Ezza

On one of the small stages one could listen to jazz standards performed by young – but talented – musicians

Ancient theatre, built in 1st century, was one of the biggest in the Roman Empire – it could hold 11 thousand people. People of all social classes gathered here to watch comedies and tragedies, pantomimes (with choir and orchestra) and mimes, parodying everyday life. Although everyone could come, first four rows in the theatre were separated from others by stone wall, called balteus, and were reserved for the wealthiest citizens. In the 4th century the church condemned and prohibited the shows, and the theatre became a quarry. The residues were covered by soil. Up until 18th century the theatre was forgotten. But then, archaeologist Pierre Schneyder discovered the ruins, which he took for amphitheatre. In 1922, Jules Formigé started uncovering the object. On some spots a 6-meter layer of soil had to be removed! Formigé also made a partial reconstruction of the destroyed theatre, but nowadays, many archaeologists question its accuracy. Works continued till 1947. From 1981 festival Jazz à Vienne takes place here. It attracts up to 90 thousand people each year.

System of floor heating in the roman house

And here a roman toilet

One of many mosaics presented in the museum

Temple of Augustus and Livia: built between 20 and 10 BC in order to honour Augustus and his wife Livia. Changes in building’s architecture, decorations and used material indicate that temple was built in two stages. The second one was around 40 AD, and most of the building dates to that year. From the time of Augustus’ reign only back wall remained. You can admire this monument thanks to its transformation to catholic church in the end of an ancient era (otherwise it would be destroyed, like most of pagan temples). From 18th century it housed, among others, a court of justice, a museum and a library. In 19th century the temple had been brought to its primal state. Today it is, with the Maison Carree in Nimes, the only building of its kind that is so well preserved in the ancient Gaul. It can be seen only from the outside.

Beautiful pillars in the cloister of St-André-le-Bas

The ancient cathedral of Saint-Maurice: First church was built here in the 4th century, but since then it was reconstructed several times. Now it’s an interesting combination of Romanesque and Gothic architecture. Look at its beautiful, richly decorated portals from the 14th and 15th century! During Religious war cathedral was robbed and devastated. Since the second half of the 19th century, major restoration work has been undertaken to remedy the damage.

Amazing portal in the cathedral of St-Maurice